همه شما با بازی‌ها آشنایی دارید و در زندگی، بازی کردن را تجربه کرده‌اید. اما شاید برایتان جالب باشد که بازی را می‌توان به گونه‌ای وارد کسب و کار کرد تا به موفقیت کسب و کار کمک کرد، اما باید بین بازی و بازی‌سازی یا همان «گیمیفیکیشن» تمایز قائل شد. حال گیمیفیکیشن چیست .
اگر مشتریانی دارید که می‌خواهید آنها را ترغیب به خرید کنید، یا کاربران و فراگیرانی دارید که می‌خواهید بهتر یاد بگیرند، شاید گیمیفیکیشن بتواند به شما در این مسیر کمک کند.
گیمیفیکیشن چیست ؟
گیمیفیکیشن (Gamification) یک تکنیک است که طراحان عناصر بازی را در یک فضای غیربازی قرار می‌دهند تا تعامل کاربر را با محصول یا خدمت بالا ببرند. با قرار دادن یکسری عناصر جذاب و مناسب مانند تابلو اعلام امتیازات یا نشان و مدال در سیستم، طراحان سعی می‌کنند انگیزه و اشتیاق بیشتری در کاربران ایجاد کنند.
گیمیفیکیشن بازی نیست، در واقع استفاده از ماشین‌های بازی جهت افزایش مشارکت، رضایت و وفاداری مخاطب است.
آخرین باری که یک بازی گروهی انجام داده‌اید را به خاطر آورید، حتی در یک بازی دوستانه نیز مجبورید حداکثر تلاش خود را بکنید و در صورتی که برنده شوید، احساس پیروزی بزرگی می‌کنید. احساس برتری به شما دست می‌دهد. این همان احساسی است که گیمیفیکیشن در یک فضای بیزنسی یا آموزشی به کاربران می‌دهد.
گرچه گیمیفیکیشن نقش مهمی در یادگیری افراد بازی می‌کند، اما در جذب مشارکت آنها نیز موثر است. افراد بدین‌گونه با برند شما ارتباط برقرار می‌کنند و این احساس را پیدا می‌کنند که بخشی از آن هستند. علاوه بر این، ارتباط عمیقی بین مشتریان و شما ایجاد می‌کند.
روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید گیمیفیکیشن را وارد استراتژی بازاریابی یا بیزنس خود کنید اما پیش از هر چیز بگذارید به سراغ مهمترین موضوعات در خصوص گیمیفیکیشن برویم.
مکانیک بازی در گیمیفیکیشن چیست ؟
مکانیک بازی یکسری فعالیت‌های رقابت محور یا آموزشی است که در یک استراتژی گیمیفیکیشن قرار گرفته است. این مکانیک‌ها معمولا پاسخ خاصی را می‌طلبند یا یک روش آموزشی به کار می‌برند تا به کاربران در درک هدف کمک کنند.
10 مکانیک بازی زیر در گیمیفیکیشن اپلیکیشن‌ها به شکل‌های مختلف ، مورداستفاده قرار می‌گیرد:
- بازخورد سریع (Fast Feedback)
- فرانمایی (Transparency)
- اهداف (Goals)
- مدال‌ها (Badges)
- پیشرفت مرحله‌ای (Leveling Up)
- آموزش پیش از اشتغال (Onboarding)
- رقابت (Competition)
- تشریک مساعی (Collaboration)
- انجمن (Community)
- امتیازات (Points)
در کل مکانیک بازی یا فعالیت‌های آگاهی بخش را شامل می‌شود یا جایزه‌دهی. اینها در قالب کمپین شرکت‌کنندگان را تشویق می‌کنند تا به بازی خود ادامه دهند.
اگر تا به حال ویدئو گیم (بازی تصویری) را تجربه کرده باشید، احتمالا با مکانیک بازی آشنایی دارید. برای مثال، اگر در یک بازی جنگی آدم بدها را بکشید، به شما امتیاز بیشتر، سلاح بهتر و دیگر ابزارها داده می‌شود. همین روش در گیمیفیکیشن نیز اجرا می‌شود.
برای آشنایی بیشتر شما، چند مثال گیمیفیکیشن در زیر بیان می‌کنیم:
نمونه‌های گیمیفیکیشن
آموزش آتش‌نشانی
در مراکز آمریکایی با عنوان استارز (STARS) افسران پلیس را در شرایط شبیه‌سازی شده‌ای قرار می‌دهند که ممکن است در واقعیت با آن مواجه شوند. از مواجهه با خشونت خانگی شدید گرفته تا سناریوی تیراندازی.
گفته می‌شود در این شرایط شبیه‌سازی از پنج صفحه نمایش استفاده می‌شود تا کارآموز یک نمای 360 درجه از موقعیت داشته باشد. سناریوها بر اساس عملکرد کارآموز پیش می‌رود. برای باورپذیری بیشتر موقعیت، فراگیران مجهز به ابزار محافظت شخصی، سلاح و ضدگلوله می‌شوند.
گفته می‌شود هدف اصلی این است که افسران توانایی تصمیم‌گیری در لحظه را پیدا کنند. یک محیط آموزشی امن در عین خطا کردن، مناسب کسانی است که در محیط‌های کاری دشوار قرار دارند.
پرتال امن و سالم ASDA
فروشگاه ASDA اخیرا به متخصصان فیلم‌های تعاملی، راه‌حل‌های آموزش دیجیتال پیوسته تا یک محیط آموزشی آنلاین امن و سالم ارائه دهد. این بر اساس سناریوی بازی تعاملی و دیدگاه یادگیری، حساس به زمان و تجربه مبتنی بر خروجی طراحی شده است و به روشی ارائه می‌شود که همکاران را به طور فعال درگیر کند و انتخاب‌های آنها را پیگیری کند. در نهایت جمع‌آوری مقدار زیادی داده بر اساس سناریوسازی، یعنی تمرین تبدیل محتوای آموزشی به سناریو.
برای ایجاد مشارکت در یادگیری، یک سناریو طراحی می‌شود، یک کارگاه داستانی خلاق متشکل از متخصصان تکنولوژی و تولید شکل می‌گیرد، که با استفاده از اصطلاحات و زبان ASDA مباحث آموزشی را وارد زندگی می‌کند. ترکیبی از متخصصان و کارکنان ASDA در یک فروشگاه واقعی بازی کرده‌اند تا حس واقعی به سناریو بدهند. این آموزش بیشتر در خاطر می‌ماند.
Dropbox
مانند بسیاری شرکت‌های دیگر ارائه‌کننده خدمات، هدف جذب تعداد بیشتری مشتری است. نحوه گیمیفیکیشن دراب باکس به این صوررت است که فضای درایو اضافه‌تری به عنوان جایزه به کاربرانی می‌دهد که دوستان خود را به این سرویس معرفی می‌کنند، می‌توانید 500 مگابایت فضای اضافه‌تر به ازای هر کدام از دوستانتان که اضافه می‌شوند، دریافت کنید.
اتصال هدف این کسب و کار با جوایزی که کاربران باارزش‌تر می‌دانند (فضای ذخیره بیشتر)، شرکت یک لوپ می‌سازد، با تشویق مشتریان به توصیه این سرویس به دیگران، جریانی از کاربران جدید که به نظر بی‌پایان می‌رسد، شکل می‌گیرد.
در ادامه اصول گیمیفیکیشن در کسب و کار را شرح خواهیم داد.
استفاده صحیح از گیمیفیکیشن
شناخت کاربران و هدف و ماموریت آنها نکته کلیدی در طراحی گیمیفیکیشن مناسب است. باید بدانیم انگیزه‌ها در استفاده از گیمیفیکیشن می‌تواند بر اساس کار، هدف و کاربر متفاوت باشد. بنابراین مکانیک بازی باید متناسب با کاربر باشد.
بنابراین در انتخاب اجزای بازی مانند تابلوی امتیازات، سیستم امتیازدهی، رویکرد روابط در بازی، مدال‌ها و … بایستی اطمینان حاصل کنید که این مکانیک‌ها تجربه کاربر یا بازیکن را تقویت می‌کند. تحقیق بر روی کاربران یا همان بازیکنان به شما کمک می‌کند تا پرسونای آنها را بسازید. علاوه بر این شما بایستی اثربخشی طراحی بازی را بر تقویت مشارکت و درگیر شدن بهتر کاربر اندازه‌گیری کنید.
یک پروژه گیمیفیکیشن موفق پروژه‌ای است که هر دو عامل افزایش تعامل از طریق انجام فعالیتی لذتبخش و هم رضایت کلی از طراحی کلی بازی را پوشش دهد.
باید بگوییم گیمیفیکیشن به پیشرفت کسب و کار شما کمک می‌کند، چه از طریق فروش و چه کارکنان.
گیمیفیکیشن برای کارکنان
در فرآیند استخدام
برخی شرکت‌ها در فرآیند استخدام نیروی کار خود از گیمیفیکیشن استفاده می‌کنند. آنها یک بازی طراحی می‌کنند تا:
- بدانند کدام متقاضیان برای پوزیشن خاصی مناسب‌ترند
- آنها را قادر سازد تا با فرهنگ شرکتی و الزامات کاری آشنا شوند
- حرف خودشان را بزنند، زیرا بازی توجه یشتری را به خود جذب می‌کند.
افزایش بهره‌وری کارمندان
گیمیفیکیشن به کارمندان شما انگیزه می‌دهد و کمک می‌کند بیشتر از زمان خود استفاده کنند. با استفاده از گیمیفیکیشن آنها بازخورد آنی از فعالیت‌های خود دریافت می‌کنند و در لحظه پاداش دریافت می‌کنند. این سبب می‌شود برای بدست آوردن بازخورد بهتر، بیشتر تلاش کنند.
گیمیفیکیشن در بازاریابی
گیمیفیکیشن در استراتژی بازاریابی
گیمیفیکیشن به افزایش تعامل مشتری و وفاداری او و در نتیجه سود بیشتر کسب و کار شما کمک می‌کند. برای مثال، شرکت‌ها با دادن امتیاز و مدال به مشتری به دلیل تعامل آنها در شبکه‌های اجتماعی، اعلام نظرات در خصوص محصولات و بازدید از سایت، به آنها پاداش می‌دهند. درنتیجه کاربران فعال ترفیع می‌گیرند و برخی پیشنهاد ویژه دریافت می‌کنند. بدین صورت، شرکت یک آگاهی از برند ایجاد می‌کند و از طرفی ارتباط مستقیم با کاربران ایجاد می‌کند.
اما بازاریابان باید در خصوص ریسک‌هایی که ممکن است در استفاده از استراتژی گیمیفیکیشن با آن مواجه شوند، آگاه باشند تا مشتریان بیشتری را جذب کنند. اگر بازی‌ها طراحی ضعیف داشته باشند یا عملکردشان مناسب نباشد، در حصول نتایج موردنظر خود شکست می‌خورند و ممکن است بر اعتبار شرکت نیز تاثیر منفی بگذارد.
افزایش مدت زمانی که کاربر روی اپلیکیشن شما صرف می‌کند
گیمیفیکیشن، اپلیکیشن شما را تبدیل به بازی نمی‌کند بلکه تجربه کاربری اپلیکیشن شما را فراموش‌نشدنی و جذاب می‌کند، طوری که کاربران تعامل خود را حفظ کرده و جذب محتوای شما می‌شوند. برای موفقیت در این زمینه باید 3 استراتژی را پیش بگیرید:
یک هدف مشخص داشته باشید
عناصر گیمیفیکیشن را فقط به خاطر اینکه اپ‌های موفق از آن استفاده کرده‌اند، در اپلیکیشن خود قرار ندهید، زیرا هر اپلیکیشن در استفاده از استراتژی گیمیفیکیشن خود یک نقشه مشخص دارد. هدف خاص خود را داشته باشید و از المان‌های بازی مطابق با آن هدف استفاده کنید. این هدف می‌تواند افزایش مشارکت مشتری باشد یا افزایش جذب یا تبدیل به مشتری هدف.
یک استراتژی به کار ببرید
استراتژی گیمیفیکیشن شما باید یک ارزش ایجاد کند تا پس از هر بار امتیاز یا جایزه گرفتن، احساس برنده بودن و پیروزی کنند. اگر مدام به موفقیت در اپلیکیشن شما دست یابند، نه تنها برای مدت طولانی‌تری می‌مانند، بلکه دوستانشان را نیز دعوت می‌کنند و آن را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند.
این فقط یک بازی ویدیوئی نیست
از گرافیک و انیمیشن در سیستم بازی خود بیش از حد استفاده نکنید. تمرکز گیمیفیکیشن بیشتر بر انجام آسانتر و لذبخش‌تر تکالیف است.
تجربه بی‌همتا
اگر می‌خواهید مطمئن شوید که کاربران شما تجربه بی‌همتایی خواهند داشت، از المان‌های گیمیفیکیشن به شیوه‌ای ساده و کامل استفاده کنید. این حس را در کاربر ایجاد کنید که همه چیز در سیستم شما به هم مرتبط است، بنابراین آنها به راحتی می‌توانند هدف گیمیفیکیشن شما را دریابند.
بازخورد بیشتری بگیرید
بسیاری از شرکت‌ها تلاش می‌کنند از مشتریان خود بازخورد بگیرند، از سویی خیلی از مشتریان نیز احساس می‌کنند در ازای ارسال بازخوردشان، چیزی دریافت نمی‌کنند. استفاده از گیمیفیکیشن مشتریان را راغب‌تر می‌کند که بازخورد ارائه دهند تا به شرکت در بهبود خدمات و محصولاتش کمک کنند. سیستم بازی‌سازی نیز در ازای آن، به مشتریان پاداش می‌دهد. درنتیجه مشتریان را به برند وفادارتر خواهد کرد و مشتریان خودشان برای برند بازاریابی خواهد کرد.
خدمات مشتری را موثرتر می‌سازد
می‌توانید از گیمیفیکیشن جهت بهبود تجربه خدمات مشتریان از طریق امتیاز دادن به خاطر منتظر ماندن پشت خط و پاداش دادن جهت صبر و بردباری مشتریان، استفاده کنید.
در ادامه چند توصیه در استفاده از گیمیفیکیشن جهت تقویت توانایی حل مساله در مخاطب، ارائه می‌دهیم:
پرداختن به یک حوزه شما را از توجه به دیگری باز ندارد
در این مبحث ما با دو عنوان اصلی سر و کار داریم: گیمیفیکیشن یا بازی‌کاری، و یادگیری الکترونیکی یا همان eLearning.
بزرگترین اشتباه در خصوص گیمیفیکیشن یادگیری الکترونیکی عبارت است از تمرکز فراوان بر مکانیزم‌های بازی و به فراموشی سپردن اهداف آموزشی.
در گیمیفیکیشن عناصر جذابی همچون کسب امتیاز و مدال آوردن، همگی در چارچوب مشکل و معمای مطرح می‌شود، و فرد می‌تواند مشکل را به بخش‌های کوچکتری تجزیه کرده و استراتژی یادگیری الکترونیکی خود را سفارشی نماید.
با این حال در چنین فرایندی، نباید هدف اصلی گم شود.
به عنوان مثال، هر سطح می‌تواند با یک مهارت فرعی همراه باشد که فرد پیش از اتمام آن، باید چیزی را آموزش ببیند.
نکته مهم دیگر این که باید مشخص شود کدام مکانیزم‌های بازی، برای انگیزش یادگیرنده آنلاین به کار می‌رود.
این سازوکارها باید با اهداف یادگیری نیز کاملاً ارتباط داشته باشد.
پیش‌فرض‌های نادرست را کنار بگذارید
شما نباید به طور خودکار چنین فرض بگیرید که یادگیرندگان آنلاین می‌دانند چطور کسب امتیاز کنند و جایزه به دست آورند؛ بلکه باید یک سری دستورالعمل‌های روشن و شفاف در این خصوص فراهم آورید و در آنها، ارزش و کارکرد هر مرحله را تشریح نمایید.
به آنها بگویید که دقیقاً چگونه می‌توانند به مراحل بعدی صعود کنند و مدال به دست آورند.
در این بین، اهداف اصلی یادگیری را برجسته کنید.
یادگیرنده آنلاین باید ارتباط مستقیمی میان تجربه بازی‌کاری شده‌ی eLearning و تقویت مهارت‌های حل مسئه مشاهده کند.
پیشاپیش از پاداش‌ها سخن بگویید
شبیه‌سازی حل مسئله باعث می‌شود یادگیرندگان آنلاین در محیط‌های واقع‌گرایانه غوطه‌ور شوند.
آنها باید با استفاده از تمام منابع آنلاین خود از این گلوگاه عبور کنند تا مشکل پیش رو را حل نمایند.
پس از انجام ماموریت، باید متناسب با فعالیت‌شان، به آنها پاداش و امتیاز داد.
اصولاً یکی از موثرترین شیوه‌ها برای افزایش انگیزه یادگیرندگان، این است که شما پیشاپیش در مورد امتیاز و پاداشی که در صورت موفقیت کسب خواهند کرد، توضیحاتی ارائه نمایید.
با خلاقیت بر جذابیت کار بیافزاید
یک داستان عاطفی و احساسی که بر یک مشکل متمرکز است، تهیه کنید.
برای جلب کاربران، از شخصیت‌های مشهور eLearning و محیط‌های جذاب استفاده نمایید.
وقتی افراد در چنین محیطی قرار گرفتند، به ازای مشارکت در چالش‌های تعاملی، به آنها پاداش و امتیاز بدهید.
افراد باید خودشان را به جای کاراکتر اصلی فرض کرده و با استفاده از منابعی که در اختیار دارند، مشکل را حل و فصل نمایند.
شما حتی می‌توانید در ویدئوهای‌تان نیز از چنین ترفندی استفاده کنید.
مثلاً یوتیوب به شما این اجازه را می‌دهد که بر ویدئوهای eLearning خود حاشیه بنویسید.
توصیه برای شما داریم که با استفاده از گیمیفیکیشن بتوانید توانایی حل مساله را در مخاطب تقویت کنید:
سخن آخر
در این مطلب گفتیم گیمیفیکیشن چیست . گیمیفیکیشن به عنوان یک متود طراحی اثرگذار شناخته شده است. محبوبیت این متود در حال افزایش است و در مدت کوتاهی به یک رویکرد قالب تبدیل خواهد شد. گیمیفیکیشن همه عناصر مشارکت و تعامل و افزایش کارایی در فرآیند یادگیری را در خود دارد. اگر از این ابزار به درستی در کسب و کار خود استفاده کنید، می‌توانید در این دنیای رقابتی پیروز شوید.
همانطور که گفته شد، گیمیفیکیشن در آموزش نقش بسزایی ایفا می‌کند و امروزه یکی از مهمترین ویژگی‌هایی که سامانه‌های آموزش مجازی باید داشته باشند، برخورداری از امکان گیمیفیکیشن است. سامانه آموزش مجازی راهبران در همین راستا، قابلیت گیمیفیکیشن را نیز ارائه داده است تا برگزارکنندگان کلاس‌های مجازی با استفاده از این امکان، آموش جذاب‌تری را به کاربران خود ارائه دهند.