یادداشت ویراستار: اصل این مطلب در تیر ۹۳ نوشته شده بود و در مهر ۰۰ دوباره بررسی و بهروز شده است. همچنین در آبان ۱۴۰۰ توسط کارشناسان سرور و شبکه فالنیک، بررسی و تایید شده است.
اولین سوالی که قبل از استعلام قیمت سرور به ذهنمان میرسد این است که چه تعداد سرور برای کارم نیاز دارم؟ پاسخ این سوال علاوه بر اینکه بستگی به تعداد کاربران شما دارد و هر چه کاربر بیشتری داشته باشید سرور بیشتری نیاز دارید، به موارد دیگری نیز وابسته است. مثلا این که در آینده تعداد کاربرانتان چقدر میشود. در ادامه راهنمای لازم برای تعیین تعداد سرور مورد نیاز برای شرکتتان را خواهید خواند.
- ویدئوی آموزشی: هر شرکت به چند سرور نیاز دارد؟
- اهمیت تعیین تعداد سرور موردنیاز
- تعریف سرور
- تعیین کاربری سرور
- تعیین تعداد کاربران
- تعیین وسعت کسبوکار
- لزوم بکاپ و افزونگی
- نحوه محاسبه ظرفیت سیستم
- سرورهای مورد نیاز کسبوکارها
- چه کسانی نیاز به اتاق سرور دارند و چرا؟
ویدئوی آموزشی: هر شرکت به چند سرور نیاز دارد؟
برای آگاهی از اینکه تعداد سرور چه اهمیت و نقش پررنگی در سازمانها، شرکتها و کسب و کارهای نوپا دارد، ویدئوی زیر را تا انتها تماشا کنید:
اهمیت تعیین تعداد سرور مورد نیاز
اگر تعداد سرورها خیلی زیاد باشد دیگر نگران تمام شدن ظرفیت سرور نیستید اما هزینه بسیار بیشتری باید بپردازید. بنابراین پول و وقت و منابع به هدر میرود اما رشد کسبوکارتان تضمین میشود.
اگر تعداد سرورها کمتر از میزان لازم باشد، وب سایت یا سرویسهای شما کند اجرا میشوند یا کرش میکنند و عملا بلا استفاده خواهند بود و مسیر موفقیت و استفاده از فرصتها را برای شما مسدود میکنند.
هر دو حالت تاثیرات مخربی دارند و رشد و توسعه مناسبی در کسبوکارتان نخواهید داشت.
تعریف سرور
قبل از اینکه بتوانید تصمیم بگیرید چند تا سرور لازم دارید باید دانش حداقلی در این مورد که سرور چیست و چه کار میکند داشته باشید. سرور در واقع کامپیوتری است که اطلاعات و دیتا را به دیگر کامپیوترهای متصل در شبکه میفرستد و منابع شبکه را مدیریت میکند. سرور، دستگاههای مختلف را به هم وصل میکند و به آنها اجازه به اشتراک گذاشتن اطلاعات و دسترسی به نرم افزارها را میدهد.
برای تعیین تعداد سرور لازم موارد زیر را بررسی کنید:
۱. تعیین کاربری سرور
کاربری سرور را مشخص کنید: انواع مختلف سرور برای انواع مختلف کارها وجود دارد و بر اساس کاربری مورد نظر شما سخت افزار متفاوتی برای آنها لازم است مثلا سخت افزار وب هاستینگ با سخت افزار سرویسهای دیتابیسی و یا تجهیزات اشتراکی مانند پرینتر متفاوت است.
اینکه سرور چه کاری برای شما انجام دهد را شما تعیین میکنید مثلا سرور شما منبع پردازشی شما باشد یا محل ذخیره و نگهداری اطلاعات یا ارائه دهنده سرویس بکاپ یا محلی برای مدیریت دیتا.
نوع تسکهایی که سرور شما باید مدیریت کند را مشخص کنید برخی مبتنی بر رم هستند و برخی مبتنی بر هارد و برخی مبتنی بر پردازنده. مثلا:
- اگر قرار است از سرور برای بکاپگیری اطلاعات و یا فایل سرور استفاده کنید باید فضای هارد ها را اولویت قرار دهید
- سرور وب یا دیتابیس باید به تعداد زیادی درخواست کاربران پاسخ دهند پس رم بیشتری لازم دارد
- در کاربریهایی مانند دیتا ماینینگ و مدلسازی و ویدئو گیم به قدرت پردازشی بالا نیاز دارد
- برخی برنامهها هم هر سه مورد نقش دارند و باید مورد توجه باشند.
سرورها پردازندههای قوی و رم بالایی دارند و ۲۴ ساعته روشن هستند تا سرویسهای شما همواره در دسترس باشند. مقدار cpu و رم و هارد مورد نیازش طبق جدول زیر تخمین زده میشود.
نوع سرویس | تعداد هسته cpu | مقدار ram | مقدار هارد |
فایروال | ۴ | ۴ | ۱۰۰ |
فایل سرور | ۲ | ۴ | ۲۰۰ |
آنتی ویروس | ۲ | ۴ | ۵۰ |
اکتیو دایرکتوری | ۲ | ۴ | ۵۰ |
مالی | ۸ | ۸ | ۳۰۰ |
اتوماسیون | ۸ | ۸ | ۴۰۰ |
بکاپ | ۲ | ۴ | ۱۰۰ |
ایمیل سرور | ۴ | ۸ | ۳۰۰ |
این شرکت بدون در نظر گرفتن افزونگی، سروری با ۴۴ گیگ رم و ۳۲ هسته پردازنده و ۱.۵ ترابایت هارد لازم دارد. از بین سرورهای hp که چنین ظرفیتی دارند دو مدل hp dl380 و hp ml350 سرور مناسبی است. اگر سرور رک مونت در نظر داشته باشید سرور hp dl380 انتخاب مناسبی است. برای اطلاع از مشخصات فنی و خرید سرور hp dl380 g9 و خرید سرور hp dl380 g10 روی لینک بزنید.
۲. تعیین تعداد کاربران
تعداد کاربران نکته مهمی است که باید حتما به آن توجه کنید به خصوص اگر حجم زیادی کاربر به طور همزمان ممکن است از سرویس شما استفاده کنند مثل وب هاستینگ. فرض کنید فروش ویژه روی وب سایت شرکت راه انداختهاید اگر پیک ترافیک را در نظر نگرفته باشید به احتمال زیاد سایت کند خواهد شد و یا کلا کرش میکند.
روشهای زیادی برای تعیین تعداد کاربران وجود دارد مثلا:
- کاربر در هر دقیقه – users per minutes که میانگین تعداد کاربران در یک دقیقه است.
- کاربران در حال حاضر – concurrent users که بیانگر میزان استفاده از سرور در زمان مشخص است.
برای تعیین تعداد کاربران که هر سرور پشتیبانی میکند باید رم و قدرت پردازشی مورد نیاز برای هر درخواست کاربر را مشخص کنید و در تعداد کاربران ضرب کنید.
بدین ترتیب اطمینان خاطر خواهید داشت که در زمان پیک ترافیک، سرورتان قادر به سرویسدهی است.
تعداد کاربران سرورهایی که فقط توسط کارکنان داخلی شرکت استفاده میشوند مشخص است. مثلا شرکت کوچکی با ۱۰ کارمند که یک سرور ایمیل میخرد میداند چه تعداد کاربر دارد اما در بیشتر موارد تعداد کاربران را نمیتواند مشخص کرد مثلا زمانی که محصول جدیدی لانچ میکنید بدین ترتیب چارهای جز پیشبینی ندارید و میتوانید با استفاده داخلی و یا استفاده از کاربران مجازی این کار را انجام دهید. یا میتوانید سرور مشابهی به عنوان مرجع استفاده کنید و تعداد درخواستهایی که در زمان مشخصی پاسخ میدهد را اندازه بگیرید و در مقدار قدرتی که برای انجام سرویسهای سرور لازم است ضرب کنید. اگر سرور مرجع ندارید میتوانید از تجربیات کسبوکارهای مشابه استفاده کنید.
۳. تعیین وسعت کسبوکار
در شرکتهای کوچکتر ممکن است تعداد یک سرور جوابگوی تمام نیاز شما باشد اما در شرکتهای بزرگتر باید برای هر نیاز، یک سرور اختصاص داد مثلا ایمیل سرور و اپلیکیشن سرور.
برای اغلب شرکتهایی که کاربری محدودی دارند، داشتن یک سرور میتواند تمام نیازهای آنها را برآورده کند. مثلا اگر میخواهید راه سادهای برای اشتراک گذاری اسناد و فایلهای خود داشته باشید یا ایمیل داخلی و یا محلی برای ذخیره وب سایت داشته باشید، تعداد یک سرور کافی است مثل فایل سرور و ایمیل سرور و وب سرور. توجه کنید میزان فضای لازم برای ذخیره سازی ایمیلها مهم است و اگر حجم ایمیلها بالا باشد ممکن است به سرور جداگانهای نیاز باشد. نمونهای از این شرکتها، شرکتهایی هستند که ثبت اسناد و مدارک عمومی را به عهده دارند و باید ایمیلها را برای مدت زمان مشخصی نگه دارند.
گاهی باید بین سرور فیزیکی و سرور ابری انتخاب کنیم. سرور فیزیکی به صورت on site در محل شرکت قرار میگیرد پس به فضایی برای قرارگیری و پرسنل نگهداری و پشتیبانی نیاز دارد و در عوض امکان هک شدن و دزدیده شدن اطلاعات شما کمتر خواهد بود. در سرورهای ابری و سرویسهای ابری، شرکت ثالثی سخت افزار را برای شما تامین و هاست میکند و شما از طریق اینترنت به سرویسها دسترسی دارید. پس با برونسپاری این قسمت از سرور خود و استفاده از وب هاستینگ و خدمات ابری میتوانید تمرکزتان را روی ابعاد دیگر کسبوکارتان بگذارید.
چه کسانی نیاز به سرور اختصاصی دارند؟ سرور اختصاصی برای کسانی که به کسب و کار اینترنتی فکر میکنند و به دنبال جذب و حفظ ترافیک بالایی هستند مورد نیاز است.
۴. لزوم بکاپ و افزونگی
اینکه سرورها قابلیت اطمینان داشته باشند و همواره سرویسهای آنها در دسترس باشد مهم است. یکی از راهکارهایی که در این زمینه استفاده میشود، افزونگی است یعنی اگر قسمتی از سرور بد کار کرد مولفه دیگر جایگزینش شود تا سیستم به کارش ادامه دهد مثل هارد ریداندنت یا پردازنده ریداندنت یا منبع تغذیه ریداندنت.
تقسیم حجم کاری بین چند سرور میتواد قابلیت اطمینان را بالا برد که در اصطلاح server load balancing گفته میشود. این مولفههای اضافی هزینه و برق مصرفی را بالا میبرند اما در برابر اینکه ممکن است سرور به دلیل خطاها به طور کل خاموش شود ارزشش را دارد.
نحوه محاسبه ظرفیت سیستم
با توجه به مواردی که تعداد سرور موردنیازتان را مشخص میکند حالا باید بتوانید پاسخ قاطعی بدهید که البته نیاز به انجام مقداری محاسبات دارد. چگونه ظرفیت سیستم را محاسبه کنیم؟
مقدار ظرفیتی که هر کاربر لازم دارد را مشخص کنید مثلا ظرفیتی که برای ایجاد کوئری دیتابیس یا ذخیره محتوای ایمیل لازم دارد. این مقدار را در تعداد کاربران ضرب کنید و با ظرفیت اضافهای که محض اطمینان و ریداندنسی لازم دارید جمع کنید. حالا ظرفیت مورد نیاز را به دست آوردهاید. حالا سروری که این منابع را تامین میکند انتخاب کنید. سپس با مانیتورینگ سرور میتوانید ببینید آیا ظرفیت مناسب را انتخاب کردهاید یا باید آن را توسعه دهید.
برای انجام بهتر محاسبات سه متغیر را باید به دست آورید:
- Observation time – T – زمان مشاهده: مدت زمانی که سرور را تحت فعالیتش زیر نظر دارید.
- Busy time – B – زمان کار: مدت زمانی که سرور در طول مدت نظارت، اکتیو بوده است.
- Completion – C – اجرا: تعداد تراکنشهایی که طی T اجرا شده است.
با این سه متغیر میتوانید موارد زیر را به دست آورید:
- Processor utilization (B/T): توان پردازشی در زمان مشخص
- Transaction throughput (C/T): متوسط تعداد تراکنشها در زمان مشخص
- Average service time (B/C): متوسط زمان لازم در اجرای یک تراکنش
توجه داشته باشید که عدد به دست آمده دقیق نیست و هیچ فرمولی نمیتواند عدد دقیقی به شما بدهد. بهترین کار این است که پس از تخمین تعداد سرور مورد نیاز، سرور را تست کنید اگر دچار مشکل شد میتوانید پروسه افزودن سرور را بررسی کنید. استفاده از مشاوره متخصص و مجرب در این زمینه میتواند به شما کمک کند نتیجه بهتری به دست آورید. برای درخواست مشاوره و خرید سرور hp روی لینک یزنید.
سرورهای مورد نیاز کسب و کارها
هر شرکتی با اندازه متوسط، حداقل به سه و یا چهار سرور نیاز دارد. در ادامه با هم میبینیم که این سرورها چه تنوع سروری هستند.
سرور اول: سرور اینترنت
معمولا درگاه ورودی اکثر شرکتها با هر اندازه، کوچک یا بزرگ، اینترنت است. با ورود اینترنت پر سرعت به شرکتهای داخلی و بالا رفتن سرعت از طریق ADSL و یا خط های اختصاصی نیاز مبرمی به کنترل آن احساس میشود. بهینهسازی استفاده از اینترنت و حفظ ورود و خروج اطلاعات برای هر شرکتی مهم است و به اندازه شرکت و تعداد کارمندان آن ارتباطی ندارد. بهتر است ورود و خروج اطلاعات بر عهده یک سرور و یا یک PC معمولی باشد که توسط نرم افزارهای امنیتی مدیریت میشود.
این نرم افزارها توانایی کنترل ورود و خروج کاربران و اطلاعات را به عهده میگیرند. بسیاری از این گونه نرم افزارها عهدهدار کنترل ورودیها و کنترل محتوای آن هستند تا اطلاعاتی که وارد سیستم کاربران میشود خالی از آلودگیهای امنیتی باشد. (قدرت سیستم درگاه اینترنت بستگی به تعداد ایستگاههای کاری استفاده کننده از اینترنت دارد و این که روش حفظ اطلاعات و به اشتراکگذاری به چه نحوی و با چه نرم افزاری پیادهسازی شده باشد.) متاسفانه به غلط در بین شرکتهای کوچک مرسوم شده که اشتراکگذاری اینترنت را بر عهده سوئیچ یا هاب قرار میدهند و هیچ گونه سیاست ورود و خروج اطلاعات در نظر گرفته نمیشود یعنی مودم ADSL به عنوان روتر و درگاه اینترنت بطور مستقیم به سوئیچ یا هاب وصل میشود و کلیه کاربران بدون هیچ گونه کنترل و مدیریت از اینترنت به اشتراک گذاشته شده استفاده میکنند، از این رو چون هیچ گونه سیستم کنترلی و مدیریتی برای حفظ امنیت کاربران وجود ندارد به سادگی دچار ضررهای امنیتی میشوند.
توصیه متخصصین این است که کنترل ورود و خروج اطلاعات با بهترین روش اصولی آن انجام دهید و اینترنت را به صورت مستقیم بر روی شبکه به اشتراک نگذارید و از برنامههایی مانند WinRout Kerio و یا ISA سرور، امنیت لازم را برای شرکت خود فراهم کنید.
سرور دوم: سرور اکتیو دایرکتوری
پس از معرفی سرور اینترنت به عنوان اولین سرور یک شرکت کوچک و یا متوسط، نوبت به سرور دوم میرسد. معمولا Active Directory و سرویسهای وابسته به آن است که تشکیل شبکه محلی و داخلی را در یک شرکت کوچک، متوسط و یا بزرگ میسر میسازد.
تعریف سطح دسترسی برای ایستگاههای کاری در شبکه محلی با Active Directory امنیت را تا حد مطلوبی در مجموعه بالا خواهد برد. اما ممکن است همین سرور نیز بجز این که بعنوان Active Directory استفاده شود بعنوان محل ذخیره سازی دادهها و فایلهای مختلف نیز باشد چون تعیین سطح دسترسی در چنین سروری به حفاظت از اطلاعات، کمک شایانی خواهد کرد لذا معمولا محل مناسبی برای ذخیره سازی فایلها و دادهها خواهد بود.
سرور سوم: سرور نرم افزارهای مالی و اداری
اما چه باید کرد با نرم افزارهای حسابداری یا انبارداری و … همان طور که هر شرکتی با اندازه کوچک یا متوسط برای حسابداری مجموعه خود مجبور به به کارگیری نرم افزارهای حسابداری یا انبارداری است و معمولا این برنامه ها دارای قفل سخت افزاری نیز هستند پس برای دور بودن قفل سخت افزاری از دسترس عموم آن را بر روی سرور مجزا باید راه اندازی کرد، معمولا دسترسی فیزیکی به چنین سرورهایی محدودتر از دیگر سرورهاست و دلیل آن نیز اطلاعات محرمانه آن و قفل سخت افزاری آن است.
پس سومین سرور ما در یک شرکت کوچک، متوسط و یا بزرگ شامل نرم افزارهای مالی و اداری و غیره میتواند باشد. اما همان طور که میدانید نرم افزاری که توانایی ذخیره سازی اطلاعات مالی را دارد نیاز به بانک اطلاعاتی دارد تا بتواند اطلاعات چندین سال را در خود ذخیره کند. میتوان بانک های اطلاعاتی SQL و یا MYSQL را به راحتی در یکی از سرورهای شماره دو یا شماره سه راه اندازی کرد و نیاز به سرور چهارم نیست، تا اینجای کار ما سه سرور داریم و به یک محل مناسب برای قرارگیری سرورها نیاز داریم. اکنون به یک رک ایستاده نیاز داریم که با تهویه مناسب، حرارت تولید شده از این سه سرور ر از داخل رک، خارج و هوای خنک، وارد آن شود.
سرور چهارم: سرور NAS
گرفتن نسخه پشتیان از اطلاعات موجود یکی از عقلانی ترین مراحل پشتیبانی و نگهداری است آن هم به صورت روزانه، برای این کار چه باید کرد؟
اضافه شدن یک هارد دیسک داخلی کار زیاد سختی نیست اما زیاد هم عقلانی نیست. معمولا نسخه پشتیبان و بکاپ را بر روی دیوایس خارجی میگیرند تا در زمانی که سرور مورد حمله ویروس ها و یا هکر ها قرار گرفت و یا حتی هارد دیسک آن دچار سکتور خراب شد و یا سوخت، خارج از سرور یک نسخه از تمام اطلاعات داشته باشیم. اینجاست که هارد دیسک اکسترنال به ما و سرور ما کمک کند تا بازیابی اطلاعات را به خوبی و با آرامش انجام دهیم، اما ممکن است هارد دیسک اکسترنال، پاسخگوی کار ما نباشد و تولید اطلاعات و ترافیک روزانه کاربران به قدری بالا باشد که امکان کپیبرداری بر روی هارد اکسترنال با سرعت USB وقتگیر خواهد بود.
پس به وسیلهای بهتر، سریعتر و مطمئنتری نیاز هست، وسیله ای که به راحتی عملیات مربوط به گرفتن نسخه بکاپ از سرورها و حتی ایستگاههای کاری را به راحتی و با سرعت بالا انجام دهد و هزینه بسیار کمتری نسبت به سروری دیگر و نیروی کاری برایمان را در بر داشته باشد. یکی از راهکارهای ذخیره سازی اطلاعات و تهیه بکاپ، استفاده از NAS سرور است تا شرایط دلخواه و ایدهآل برای بکاپگیری از سرورها و ایستگاههای کاری را به خوبی، در کمترین زمان و با کمترین هزینه و با بالاترین سرعت در کوتاهترین زمان ممکن انجام دهید. این چهارمین سرور مورد نیاز شماست.
سرور پنجم: سرور CRM
در بسیاری از شرکتها و بنگاههای کسب و کار، رضایت مشتری، حفظ مشتری، مدیریت مشتری و حتی طبقهبندی مشتریان در اولویت قرار دارد و معمولا نیاز به سیستمهای اتوماسیون اداری، سیستمهای مدیریت اطلاعات مشتریان، وب سرور، ایمیل سرور داخلی و … چیزیست که از آن نمیتوان از آن چشمپوشی کرد.
متاسفانه بسیاری از شرکتها و مدیران، استفاده از ابزارهای حفظ و مدیریت مشتریان به اشتباه به چشم یک کالای لوکس نگاه میشود و خود را ملزم به استفاده از آن نمیدانند. معمولا ۸۰ درصد از درآمد شرکتها از ۲۰ درصد مشتریان یک شرکت تامین میشود، شما باید آن ۲۰ درصد را از طریق ابزارهای مدیریت مشتری یا همان CRM شناسایی و حفظ کنید. پس به سرور جدیدی با عنوانهای کاری ذکر شده نیاز داریم.
چه کسانی نیاز به اتاق سرور دارند و چرا؟
هر قدر جلوتر برویم نیازها بیشتر میشود و هر قدر نیازها بیشتر شود نگرانیها نیز بیشتر. اکنون باید به این اندیشید که تمام این سرورها و اطلاعات باید چگونه حفظ شوند آیا حاضر هستید تمام سرمایه کاری و اطلاعات خود را در یک رک ایستاده فلزی با درب شیشه ای که بسیار هم سست است نگهداری کنید؟
اگر یکی از این سرورها از کار بیافتد چه خواهد شد؟ مثلا کارمندان فروش و بازاریابی نتوانند به لیست مشتریان دسترسی داشته باشند، فروش شما متوقف خواهد شد. کارمندان مالی نتوانند اطلاعات مالی را روزانه و ساعتی وارد سیستم کنند چه مشکلی پیش میآید؟ شما نمیتوانید بفهمید که امروز وضعیت بازار چگونه است، فروش کمتر بوده یا بیشتر، علت این نوسان چیست. آیا رقیبی جدید پیدا شده، یا شما رقبا را کنار زده اید؟ آیا درخواست جدید به شما ایمیل شده؟ و هزاران مشکل دیگر که در اثر اختلال در سرورهای موجود ممکن است کسبوکار شما را برهم بزند.
پس برای بهتر شدن اوضاع و کمتر شدن نگرانیها و دغدغههای روزانه به یک سیستم نگاه دارنده انرژی برق هم نیاز دارید تا حداقل چند سرور شما را همیشه روشن نگهدارند تا در مواقع اضطراری قطعی برق، نه سرور به ناگاه خاموش شود و دچار خرابی شود و نه سرویسدهی متوقف شود. اما چنین نگهدارندهای برای این تعداد سرور به چه میزان فضا نیاز دارد؟ آن را کجا باید نگهداری کرد تا دم دست نباشد و صدمه نبیند؟ چرا و در چه شرایطی به اتاق سرور نیاز داریم؟ استانداردهای لازم برای محل نگهداری سرور چیست؟
با توجه به این که هر شرکتی با اندازه متوسط حداقل به سه یا چهار سرور نیاز دارد و برای حفظ امنیت اطلاعات سرورها و دور از دسترس بودن سرورها از دسترس عوام، محل نگهداری این سرورها باید در محیطی بسته و مهر و موم شده باشد معمولاً پیشنهاد میشود از رک استفاده کنیم.
شرکتهای با اندازه بزرگتر به تعداد سرورهای بیشتری نیاز دارند اما همچنان استفاده از رک یکی از بهترین محلهای نگهداری سرور است، اما همان طور که میدانیم رکها از نظر استحکام چندان قابل اعتماد نیستند چون معمولاً تمام رکها به گونهای طراحی شدهاند که از اطراف محصور شده و جنس بدنه از ورق فلزی مستحکم و ضخیمی است اما علت بیاعتمادی به آنها این است که تمام رکها از سمت جلو پوششی از جنس شیشه دارند و اگر روزی سرقتی اتفاق بیفتد درب شیشهای شکننده است و به راحتی سرورهای داخل رک قابل دسترس خواهند بود.
بهترین پیشنهاد به شرکتهایی که حداقل دو یا بیش از سه سرور در محل شرکت خود نگهداری میکنند، راه اندازی اتاق سرور است. به طور معمول در شرکتهایی با اندازه ۳۰ ایستگاه کاری و به بالا این اتفاق رخ خواهد داد که سرویسهای مختلف را در سرورهای مجزا پیادهسازی کنند.
در تکمیل این مبحث، به بررسی مشخصات اتاق سرور استاندارد و بهترین شرایط نگهداری سرور میپردازیم.